ΑΙΜΟΔΟΣΙΑ

Φυσιολογικά το σώμα μας φτιάχνει εύκολα όλο το αίμα που χρειαζόμαστε. Όμως ατυχήματα ή νοσήματα μπορούν να μας κάνουν  να χρειαστούμε περισσότερο αίμα από όσο το σώμα μας μπορεί να παράγει. Τα  χαμηλά επίπεδα αίματος μπορεί να είναι επικίνδυνα και να προκαλέσουν  σοβαρή ζημιά, ακόμη και θάνατο εάν το χαμένο αίμα δεν αντικατασταθεί γρήγορα. Σε αυτές τις περιπτώσεις εξαρτόμαστε από το αίμα που δίνουν οι υγιείς αιμοδότες.

Η εθελοντική αιμοδοσία είναι πράξη αγάπης και απόδειξη κοινωνικής ευαισθησίας. Tα αποτελέσματά της σώζουν ζωές, διότι το αίμα ούτε παράγεται , ούτε αντικαθίσταται. Μόνο χαρίζεται.

Γι’ αυτό το λόγο, η εθελοντική αιμοδοσία είναι μια χειρονομία καλής θέλησης, φροντίδας και αγάπης. Η συνεισφορά των εθελοντών αιμοδοτών είναι πάνω απ΄ όλα ενέργεια ζωής για τον πάσχοντα συνάνθρωπό μας.

Η κατάσταση στην Ελλάδα

Οι καθημερινές ανάγκες αίματος στη χώρα μας είναι μεγάλες. Οι ποσότητες αίματος που καταναλώνονται ετησίως ξεπερνούν τις 600.000 μονάδες. Το ποσοστό των ατόμων που δίνουν αίμα σήμερα στην Ελλάδα αντιστοιχεί περίπου στο 6% του πληθυσμού. Οι περισσότεροι από τους αιμοδότες προσφέρουν αίμα περιστασιακά ανάλογα με τις ανάγκες των φίλων ή των συγγενών τους. Λίγοι, αλλά σταθερά αυξανόμενοι, είναι οι εθελοντές, οι οποίοι δίνουν αίμα σε τακτά χρονικά διαστήματα. Ο στόχος κάθε Τμήματος Αιμοδοσίας στην Ελλάδα, αλλά και παγκοσμίως, είναι να εξασφαλίσει επάρκεια αίματος με τη συλλογή του από τακτικούς αιμοδότες.

Κάθε εθελοντής αιμοδότης εφοδιάζεται με κάρτα στην οποία αναγράφονται οι ημερομηνίες αιμοδοσίας. Με τον τρόπο αυτό μπορεί να προγραμματίζει την ημερομηνία της επόμενης αιμοδοσίας και να πιστοποιεί τη δραστηριότητά του κάθε φορά στην περίπτωση που θα χρειαστεί αίμα ο ίδιος ή πρώτου βαθμού συγγενής του.

Η αιμοδοσία κάνει καλό στην υγεία

Η αιμοδοσία δεν είναι σωτήρια μόνο για όποιον χρειάζεται αίμα, αλλά μπορεί να ωφελήσει σημαντικά και την υγεία του αιμοδότη.

Σύμφωνα με σύγχρονες μελέτες, η δωρεά αίματος μειώνει τον κίνδυνο εμφράγματος και καρκίνου, ενώ ο αιμοδότης καίει 650 θερμίδες για κάθε 568 ml αίματος που δίνει.

Οι ειδικοί αποδίδουν τα οφέλη της στην ελάττωση των υψηλών επιπέδων σιδήρου που είθισται να έχουν οι αιμοδότες. Ο σίδηρος, σαν οξειδωτικός παράγοντας, συμμετέχει σε διαδικασίες όπως η γήρανση, η αρτηριοσκλήρυνση και η ογκογένεση και επηρεάζει την πηκτικότητα του αίματος – όσο υψηλότερα είναι τα επίπεδά του, τόσο πιο «πηχτό» είναι το αίμα. Επειδή, λοιπόν, η δωρεά αίματος αφαιρεί αρκετό σίδηρο, μπορεί να ασκεί προστατευτική δράση όταν γίνεται συστηματικά, διότι «αραιώνει» το αίμα οπότε βελτιώνεται η ροή του με αποτέλεσμα λιγότερη “κούραση” της καρδιάς και μικρότερη επιβάρυνση και φθορά των αγγείων.

Ωστόσο, όλες οι μελέτες συνηγορούν ότι κάποιος πρέπει να είναι συστηματικός αιμοδότης για να αποκομίζει τα ανωτέρω οφέλη.

Τι πρέπει να ξέρει ο υποψήφιος εθελοντής αιμοδότης:

Η αιμοδοσία είναι τελείως ακίνδυνη και διαρκεί 5-10 λεπτά της ώρας.

Από μία μονάδα αίματος, 450 ml, παρασκευάζονται προϊόντα που μεταγγίζονται επιλεκτικά σε ασθενείς που δεν έχουν ανάγκη ολικού αίματος, αλλά κάποιων συστατικών. Κάθε αιμοληψία ολικού  αίματος διαχωρίζεται στα 4 κύρια συστατικά: Ερυθρά αιμοσφαίρια, Αιμοπετάλια, Λευκά αιμοσφαίρια, Πλάσμα. Με αυτόν τον τρόπο μπορούν να βοηθηθούν παραπάνω από ένας άνθρωποι.

Κανένα φάρμακο δεν υποκαθιστά το αίμα ή το πλάσμα που χρειάζονται οι ασθενείς.

Ο όγκος του αίματος αναπληρώνεται μέσα σε 48 ώρες από την αιμοδοσία, ενώ τα ερυθρά αιμοσφαίρια αναπληρώνονται μέσα σε τέσσερις έως έξι εβδομάδες.

Κάθε υγιής άνδρας ή γυναίκα 18-62 ετών, μπορεί να δίνει άφοβα αίμα 3-4 φορές το χρόνο. Δεν πρέπει να διενεργείται αιμοδοσία πριν περάσουν τρεις μήνες από την προηγουμένη. Για νέους ηλικίας 17 ετών χρειάζεται γραπτή συγκατάθεση γονέων ή κηδεμόνων.

Η κατάσταση της υγείας του αιμοδότη εξετάζεται σχολαστικά. Ο υποψήφιος υποβάλλεται σε πλήρη ιατρικό έλεγχο που περιλαμβάνει τη λήψη του ιστορικού, την μέτρηση του αιματοκρίτη, της αρτηριακής πίεσης, των σφυγμών. Αν κριθεί ότι δεν είναι ασφαλές για την υγεία του να δώσει αίμα, δε θα μπορέσει να αιμοδοτήσει εκείνη τη μέρα.

Το αίμα ελέγχεται σχολαστικά για διάφορα νοσήματα που μεταδίδονται με το αίμα.

Δεν υπάρχει κανένας κίνδυνος για τη μετάδοση νοσημάτων μέσω της αιμοδοσίας, καθώς όλα τα υλικά που χρησιμοποιούνται κατά την αιμοληψία είναι αποστειρωμένα, μιας χρήσης και ανοίγονται μπροστά στον αιμοδότη. 

Οδηγίες για τον αιμοδότη πριν και μετά την αιμοδοσία

ü    Ο αιμοδότης μπορεί να δίνει αίμα πρωινές ή απογευματινές ώρες. Καλό είναι η αιμοδοσία να γίνεται όταν ο αιμοδότης είναι ξεκούραστος.

ü    Θα πρέπει να έχει κοιμηθεί την προηγούμενη ημέρα 6-7 ώρες τουλάχιστον.

ü    Πριν την αιμοδοσία πρέπει να έχει προηγηθεί ελαφρύ γεύμα (π.χ. πρωινό). Μετά την αιμοδοσία ο αιμοδότης πρέπει να ακολουθεί τις συμβουλές του νοσηλευτικού προσωπικού.

ü    Να πάρει την τροφή που του προσφέρεται. Να μην αποχωρήσει από το Τμήμα αιμοδοσίας πριν του το επιτρέψει το υπεύθυνο προσωπικό.

ü    Να μην καπνίσει για 1 (μια) ώρα.

ü    Να μην οδηγήσει για 1 (μια) ώρα.

ü    Να μην κάνει έντονη σωματική άσκηση την ημέρα της αιμοδοσίας.

ü    Να πάρει περισσότερα υγρά και καλό γεύμα την ημέρα της αιμοδοσίας.

ü    Αποφυγή οινοπνευματωδών ποτών την ημέρα της αιμοδοσίας.

ü    Δεν πρέπει να έχει πάρει φάρμακα ούτε καν ασπιρίνη τις τελευταίες μέρες πριν την αιμοληψία.

ü    Δεν πρέπει να έχει υποβληθεί σε μεγάλη χειρουργική επέμβαση ή να έχει προσβληθεί από βαριά νόσο κατά τη διάρκεια του τελευταίου χρόνου.

ü    Κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης, του θηλασμού και 6-12 μήνες μετά τον τοκετό δεν γίνεται αιμοληψία.

ü    Σε περίπτωση αιμορραγίας από το σημείο φλεβοκέντησης, ο αιμοδότης θα πρέπει να σηκώσει το χέρι ψηλά και να εφαρμόσει πίεση.

ü    Ο επίδεσμος μπορεί να αφαιρεθεί μετά από 2-3 ώρες.

ü    Για οποιοδήποτε πρόβλημα ή απορία ο αιμοδότης μπορεί να απευθύνεται στο νοσηλευτικό προσωπικό ή στο γιατρό της αιμοδοσίας.

ü    Κάθε πρόβλημα υγείας που ενδεχομένως έχει ο υποψήφιος αιμοδότης, πρέπει να συζητείται με τον υπεύθυνο γιατρό της αιμοδοσίας, ο οποίος κρίνει τελικά για τη καταλληλότητα της αιμοληψίας.

ü    Σε περίπτωση προσωρινού ή μόνιμου αποκλεισμού από αιμοδοσία, ο γιατρός δίνει την κατάλληλη συμβουλή. Η καλή επικοινωνία μεταξύ του αιμοδότη και του προσωπικού της αιμοδοσίας διατηρεί τη σχέση εμπιστοσύνης και διασφαλίζει την καλή ποιότητα του αίματος που παρέχεται στους ασθενείς που χρειάζονται αίμα και τα παράγωγά του.

ΠΟΙΟΣ ΔΕΝ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΔΩΣΕΙ ΑΙΜΑ

Ø Όποιος είχε έστω και μία ομοφυλοφιλική σχέση.

Ø Όποιος έχει κάνει ενδοφλέβια χρήση ναρκωτικών.

Ø Όποιος είχε πολλούς ερωτικούς συντρόφους χωρίς τη συστηματική χρήση προφυλακτικών μέσων κατά την τελευταία δεκαετία

Ø Γενικά όποιος νομίζει ότι υπάρχει πιθανότητα να έχει εκτεθεί στον ιό που προκαλεί AIDS.

ΕΠΙΣΗΣ δεν αιμοδοτούν όσοι πάσχουν από :

Ø Καρδιαγγειακές νόσους, Αρρυθμίες, Υπέρταση, Αυτοάνοσα νοσήματα, Νεοπλασίες, Αιματολογικές νόσους, Επιληψία , Ανεπάρκεια G6PD, Χρόνιες λοιμώξεις, Ψυχικές νόσους, Σακχαρώδη και άποιο διαβήτη υπό αγωγή, Χρόνιες νόσους ή Ανεπάρκειες οργάνων.

Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι υποψήφιος αιμοδότης είναι κάθε υγιής άνθρωπος, υποψήφιοι δέκτες είμαστε όλοι.